Przepisy art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm., dalej: „Kodeks pracy” lub „k.p.”) nakładają na pracodawcę obowiązek chronienia zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Oczywistym jest, że obowiązek pracodawcy dotyczy pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Czy ten przepis można jednak interpretować nieco szerzej?
Obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
Między innymi, w ramach realizacji tego obowiązku, pracodawca powinien organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, reagować na potrzeby w zakresie bhp oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Jednym z podstawowych środków zapoznawania pracowników z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy są natomiast szkolenia bhp.
Przepisy Kodeksu pracy dotyczą tylko umowy o pracę?
Wydawałoby się, że wyżej wymienione obowiązki pracodawcy, skoro zawarte zostały w Kodeksie pracy, dotyczą wyłącznie pracowników, zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.) Ustawa ta bowiem niezwykle rzadko odnosi się do innych podmiotów, niż pracowników w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Tymczasem nadzór bhp, outsourcing bhp, szkolenia bhp i wszystko to, co związane jest z bezpieczeństwem i higieną pracy, ma zastosowanie również w stosunku do innych zatrudnionych osób, na przykład w oparciu o umowę zlecenia.
Przepisy bhp a umowa zlecenia
Co do zasady, pracodawca nie ma obowiązku kierowania osób zatrudnionych w oparciu o umowę cywilnoprawną (nie tylko zlecenie, ale i chociażby dzieło) na badania lekarskie oraz szkolenia bhp. Wyjątek od tej reguły pojawia się w Kodeksie pracy w art. 304. Zgodnie z przepisami tego artykułu pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym, wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Pracodawca musi zapewnić również bezpieczne i higieniczne warunki zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów, niebędących jego pracownikami.
Zakres obowiązków pracodawcy w zakresie bhp w odniesieniu do niepracowników
Zgodnie z art. 304 § 3 Kodeksu pracy, obowiązki pracodawcy, sformułowane w art. 207 § 2 Kodeksu pracy i wymienione wcześniej w niniejszym opracowaniu, stosuje się odpowiednio. Dodatkowo ustawodawca stwierdził, że w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby niebiorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.
